Bên cạnh việc sử dụng thuốc hàng ngày, một chế độ ăn dinh dưỡng, khoa học cũng góp phần không nhỏ trong việc kiểm soát lượng đường trong máu. Một chế độ ăn kiêng khem, thiếu dưỡng chất có thể khiến cơ thể mệt mỏi, suy nhược nhưng chế độ ăn không kiểm soát lại có thể gây ra các biến chứng như thừa cân, béo phì,… Để tìm hiểu sâu hơn về chế độ ăn dinh dưỡng cho người tiểu đường, mời bạn theo dõi bài viết dưới đây!
1. Nguyên tắc khi xây dựng thực đơn cho người tiểu đường
Xây dựng thực đơn ăn uống hàng ngày luôn là nỗi trăn trở của người bệnh tiểu đường. Việc thiết lập chế độ dinh dưỡng cho người tiểu đường không đòi hỏi phải tính toán chính xác lượng đường (carbohydrat), lượng calo dung nạp vào cơ thể nhưng bạn phải nhận biết được khái quát những sản phẩm mà bạn nên và không nên bổ sung. Thực đơn cho người tiểu đường cần đảm bảo các nguyên tắc sau:
- Thực phẩm đa dạng, không ưu tiên bổ sung một nhóm thực phẩm nhất định.
- Ưu tiên các món luộc, hấp.
- Hạn chế tối đa thực phẩm nhiều tinh bột, tăng cường bổ sung thực giàu vitamin và chất xơ.
- Tuyệt đối không áp dụng chế độ ăn kiêng khem quá mức, cực đoan.
- Bổ sung vừa đủ. Việc để cơ thể quá đói hay ăn quá no cũng điều ảnh hưởng tiêu cực đến việc kiểm soát chỉ số đường huyết.
2. 4 nhóm thực phẩm dành cho người tiểu đường
Dưới đây là 4 nhóm thực phẩm mà người tiểu đường nên bổ sung:
1. Tinh bột, ngũ cốc: Đây là nhóm thực phẩm quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số đường huyết của người bệnh. Chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo người bệnh nên bổ sung thực phẩm có chỉ số GI (chỉ số đường huyết thấp) và trung bình, có thể kể đến như gạo lứt, bột yến mạch, ngũ cốc nguyên hạt,… Đặc biệt, cần tránh nhóm tinh bột chuyển hóa nhanh như khoai tây, bánh mỳ, gạo trắng,…

2. Nhóm rau củ, chất xơ: Rau củ và chất xơ là nhóm thực phẩm không thể thiếu trong thực đơn dinh dưỡng của người bệnh tiểu đường. Tỷ lệ chất xơ và rau củ có thể chiếm tới 50% tổng lượng thực phẩm có trong thực đơn. Người bệnh ưu tiên bổ sung đa dạng các loại rau xanh và trái cây, hạn chế kiêng khem. Ngoài ra, cần lưu ý tránh bổ sung thực phẩm, trái cây sấy khô. Đây là những thực phẩm đã tách nước nên hàm lượng đường khá cao, dễ gây tăng đường huyết đột ngột cho người bệnh.
3. Chất đạm: Đây là nhóm thực phẩm quan trọng giúp cung cấp năng lượng phục vụ cho quá trình chuyển hóa của cơ thể. Mặc dù không ảnh hưởng trực tiếp đến lượng đường trong máu của người bệnh nhưng nếu bổ sung dư thừa đạm có thể gây tăng cân, béo phì, từ đó gây khó khăn trong việc kiểm soát đường huyết. Người bệnh ưu tiên bổ sung chất đạm từ cá loại cá (cá hồi, cá thu,…), các loại hạt, thịt nạc, tránh bổ sung đồ đạm từ thịt đỏ, thịt chế biến sẵn như xúc xích, lạp xưởng, thịt dăm bông,…
4. Chất béo: Chất béo mà người bệnh tiểu đường ưu tiên bổ sung chất béo không bão có trong dầu thực vật (dầu đậu nành, dầu oliu, dầu hướng dương,…) hoặc trong một số trái cây như bơ, hạnh nhân. Ngược lại, người bệnh cần tránh thực phẩm giàu chất béo bão hòa từ đồ chiên rán, mỡ động vật, nội tạng hoặc đồ ăn đóng hộp chế biến sẵn. Chất béo bão hòa hay còn gọi là chất béo “xấu” – tác nhân thúc đẩy hình thành mảng xơ vữa mạch, từ đó gây tắc mạch và gia tăng biến chứng của bệnh tiểu đường.

2. Cần lưu ý gì khi xây dựng thực đơn
Khi xây dựng thực đơn dinh dưỡng cho người tiểu đường cần lưu ý:
- Đảm bảo đủ 4 nhóm dưỡng chất cần thiết: Người bệnh tiểu đường không nên kiêng khem quá mức, cần đảm bảo đủ 4 nhóm dinh dưỡng bao gồm đạm, chất béo, tinh bột, vitamin và khoáng chất.
- Chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày: Để tránh tình trạng đường huyết tăng đột ngột sau bữa ăn, người bệnh nên chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày, tránh tình trạng ăn quá nhiều vào một bữa.
- Hạn chế ăn nhiều muối: Chuyên gia khuyến cáo người bệnh tiểu đường bổ sung tối đa 2,3mg muối/ngày. Việc bổ sung vượt quá lượng muối cho phép lâu ngày có thể gây tăng quá trình xảy ra biến chứng trên thận của người bệnh tiểu đường.
- Uống đủ nước: Người bệnh cần uống đủ 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày để loại bỏ độc tố trong cơ thể một cách tốt nhất!
- Ăn uống vào một khung giờ cố định: Nghiên cứu cho thấy việc ăn uống vào một khung giờ cố định sẽ giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn so với việc ăn uống không có kế hoạch.
- Kết hợp tập thể dục, thể thao: Bên cạnh kế hoạch dinh dưỡng khoa học, người bệnh cần kết hợp rèn luyện sức khỏe, tập các bài tập đơn giản như đi bộ, dưỡng sinh,… để nâng cao sức đề kháng của cơ thể.

